De onzichtbare strijd: wat als iemand van wie je houdt verslaafd is?

Wanneer iemand die je lief is te maken krijgt met een verslaving, voel je je vaak machteloos en onzeker over hoe je kunt helpen. De strijd die zich in stilte afspeelt, is zwaar voor alle betrokkenen. Je wilt graag ondersteunen, maar tegelijkertijd niet over je eigen grenzen gaan. Voor veel naasten voelt het als een eindeloze zoektocht naar informatie, hulp en begrip. Soms is een professionele ggz afkickkliniek een noodzakelijke stap, en die beslissing gaat altijd gepaard met grote emoties.

De signalen van verslaving herkennen

Verslaving sluipt vaak langzaam een leven binnen. Aanvankelijk denk je dat het wel meevalt, maar geleidelijk zie je veranderingen in het gedrag van de persoon die je dierbaar is. Ze trekken zich terug, afspraken worden vergeten en stemmingen wisselen snel. Ook kunnen fysieke signalen zichtbaar worden, zoals vermoeidheid, gewichtsverlies of verwaarlozing van het uiterlijk.

Toch zijn deze symptomen niet altijd makkelijk te plaatsen, zeker omdat verslaving vaak gepaard gaat met schaamte en geheimhouding. Het kan daarom maanden, soms zelfs jaren duren voordat je tot de ontdekking komt dat er sprake is van een verslaving. Op dat moment voelen veel naasten zich overvallen en weten ze niet waar ze moeten beginnen. Het herkennen van de eerste signalen kan daarom cruciaal zijn om tijdig hulp te kunnen bieden.

Omgaan met machteloosheid en schuldgevoelens

De emoties die je als naaste ervaart zijn complex en soms overweldigend. Je voelt bezorgdheid om de ander, raakt gefrustreerd als pogingen tot gesprek niet het gewenste effect hebben en wordt soms boos of verdrietig. Daarnaast spelen er vaak schuldgevoelens: had ik iets kunnen doen waardoor het anders was gelopen? Hulp zoeken voor jezelf, zoals via lotgenoten of informatieve, kan steun en perspectief bieden in deze moeilijke periode.

Machteloosheid is een normale reactie, want je hebt nu eenmaal niet alles onder controle. Veel mensen denken aanvankelijk dat ze de situatie zelf kunnen oplossen, maar het is juist belangrijk om te beseffen dat verslaving een ziekte is en professionele begeleiding vereist. Door het bespreekbaar te maken met vrienden, familie of een hulpverlener zet je al een eerste stap uit je isolement. Daarbij is het van belang om je eigen grenzen te bewaken en niet op te gaan in de problemen van de ander.

Praktische stappen richting hulp

Op het moment dat de verslaving niet langer te ontkennen is en het dagelijks leven steeds meer ontwricht raakt, komt vaak de vraag: wat nu? Het aanbieden van een luisterend oor, zonder oordeel, is een belangrijke eerste stap. Vermijd aanvallen of verwijten, want die kunnen de kloof alleen maar vergroten. Toon begrip voor de worsteling en geef aan dat je bereid bent samen op zoek te gaan naar passende hulp.

Zorgprofessionals adviseren om duidelijke afspraken te maken en gezamenlijk te kijken welke hulp het beste past bij de situatie. Samen kun je bijvoorbeeld onderzoeken welke behandelmogelijkheden er zijn en wat er past bij de behoeften van degene met de verslaving. Is ambulante hulp mogelijk, of is een verblijf in een afkickkliniek nodig? Het is essentieel om hierbij ook aan je eigen welzijn te blijven denken en tijdig ondersteuning in te schakelen voor jezelf.

De impact op het dagelijks leven

Wanneer verslaving het leven van je partner, familielid of vriend binnendringt, verandert je dagelijkse routine ingrijpend. Plotseling draait veel in huis om de problemen van de ander, en worden gezamenlijke activiteiten steeds zeldzamer. Je sociale leven kan lijden onder de zorg die je draagt, en het maken van plannen is lastig als je nooit weet hoe de situatie morgen zal zijn.

Bovendien is het emotioneel zwaar om voortdurend op je hoede te zijn voor terugval of onverwachte situaties. Open communicatie over wat deze situatie met je doet kan verlichting bieden, al is het soms moeilijk om je hart te luchten. Dat blijft immers de complexiteit: houden van iemand met een verslaving betekent balanceren tussen hoop en realiteit, tussen loslaten en vasthouden. Toch bewijst elke dag dat liefde en steun van naasten, hoe complex ook, van onschatbare waarde zijn in de onzichtbare strijd tegen verslaving.

In zulke periodes is het extra belangrijk om ook aandacht te besteden aan je eigen mentale gezondheid. Een gezonde geest helpt je beter omgaan met stress, verdriet en vermoeidheid. Zoek daarom manieren om zelf tot rust te komen, zoals wandelen, creatief bezig zijn of muziek luisteren. Muziek kan zelfs een therapeutische werking hebben en helpen om emoties beter te verwerken.